دفتر دارایی چه کاربردی دارد؟ تاجران بر اساس قانون موظف‌اند که معاملات تجاری خود را در دفاتر مخصوصی به ثبت برسانند. به این دفاتر اصطلاحاً دفتر تجارتی گفته می‌شود که با توجه به اطلاعات ثبت شده در آن سود تاجر قابل تعیین است. این دفاتر انواع مختلفی دارند که تهیه و تنظیم برخی از آن‌ها از جانب قانون برای تجار الزامی است. قانون تجارت 4 دفتر را برای تجار الزامی کرده است این دفاتر چهارگانه عبارت‌اند از دفتر روزنامه، دفتر کل، دفتر کپیه و دفتر دارایی که در ادامه‌ این مقاله به معرفی دفتر دارایی می‌پردازیم. برای آشنایی بیشتر با اسناد تجاری کلیک کنید.

برای دریافت مشاوره حقوقی و تجاری می توانید با متخصصین و وکلای با تجربه وکیل دات کام با شماره 02166419012 تماس بگیرید.

منبع: دفتر دارایی

دفتر دارایی

تمامی طلب‌ها، بدهی‌ها و اموال تاجر را باید در دفتر دا‌رایی ثبت نمود. از این رو دفتر دارایی صورتی از وضعیت اقتصادی تاجر را در سال گذشته نشان می‌دهد. بازرگانان باید در انتهای هرسال بدانند که میزان دارایی‌شان چه مقدار است. همان‌طور که می‌دانیم دارایی دو جنبه دارد یک جنبه مثبت که سود است و یک جنبه منفی که زیان‌ است. بنابراین باید در پایان سال بدانند که در سال گذشته چه قدر سود داشته‌اند و چه قدر زیان دیده‌اند.

قانون تجارت در ماده 9 دفتر دارایی را به این شکل تعریف می‌کند: « دفتر دارایی دفتری است که تاجر باید هر سال صورت جامعی از کلیه دارایی منقول و غیرمنقول و دیون و مطالبات سال گذشته خود را به ریز ترتیب داده در آن دفتر ثبت و امضاء نماید و این کار باید تا پانزدهم فروردین سال بعد انجام پذیرد.»

مقایسه دفتر دارایی با سایر دفاتر تجاری

همان‌طور که از متن ماده 9 قانون تجارت مشخص است تاجران تا پانزدهم فروردین هرسال موظف به تنظیم دفتر دارایی سال گذشته خود هستند. دفتر دارایی در میان سایر دفاتر تجارتی، تنها دفتری است که قانون برای تنظیم آن یک تاریخ مشخص یعنی همان 15 فروردین را تعیین کرده است.

همچنین تفاوت دیگر دفتر دارایی با سایر دفاتر تجارتی این است که دفتر دارایی باید حتماً به امضای تاجر برسد ولی برای دفتر روزنامه، کل، کپیه نیازی به امضا نیست. علت لزوم امضای تاجر در دفتر دا‌رایی این است که اطلاعات ثبت شده در دفتر دا‌رایی از دفاتر مختلف استخراج می‌گردد و تاجر باید درستی اطلاعات منتقل شده را تصدیق نماید. اطلاعاتی که باید در دفتر دا‌رایی ثبت شوند از دفتر کل استخراج می‌گردند.

آیا دفتر دارایی بی‌فایده است ؟

ممکن است در نگاه اول تنظیم دفتر دا‌رایی بی‌فایده به نظر برسد زیرا تمام اطلاعات ثبت شده در دفتر دا‌رایی از دفاتر کل استخراج می‌شود. تجار معمولاً با مراجعه به دفاتر کل می‌توانند نسبت به سود و زیان و میزان بدهی و طلب‌هایشان مطلع گردند. اما قانون‌گذار با الزامی کردن دفتر دا‌رایی قصد داشت بیلان معاملاتی و ترازنامه تاجر به صورت سالانه در دسترس باشد.

بدین صورت به راحتی در مواقع ضروری می‌توان با یک نظر وضعیت تجارتی تاجر را تشخیص داد. البته از آنجایی که قانون تجارت در کشور ما مجری مشخصی ندارد در عمل از این دفتر استفاده‌ای نمی‌شود. تجار به دلیل اینکه وزارت امور اقتصاد و دا‌رایی از آن‌ها خواستار تهیه و تنظیم دفتر دا‌رایی است به تنظیم و نگهداری از این دفتر مبادرت می‌ورزند.

نگهداری از دفاتر تجاری | دفتر کپیه

همان‌طور که پیش‌تر در این مقاله بیان شد تجار موظف به تنظیم و نگهداری از دفاتر تجاری چهارگانه نامبرده در قانون تجارت می‌باشند. در ماده 6 قانون تجارت نام این دفاتر آمده است: « هر تاجری به‌استثنای کسبه جزء مکلف است دفاتر ذیل یا دفاتر دیگری را که وزارت عدلیه به موجب نظامنامه قائم‌مقام این دفاتر قرار می‌دهد داشته باشد:
۱)دفتر روزنامه.
۲) دفتر کل.
۳) دفتر دا‌رایی.
۴) دفتر کپیه.»

نحوه نگهداری و تنظیم این دفاتر در مواد 11، 12 و 13 همین قانون به طور مجمل توضیح داده شده است. بر اساس این مواد قانونی در هنگام ثبت معاملات در دفاتر تجاری باید توجه داشت که نگارش اطلاعات بر اساس تاریخ وقوع سند باشد و همچنین خط‌ خوردگی یا بیش از اندازه بین نوشته‌ها جای خالی یا سفید نباشد. برای اطلاع بیشتر درباره دفاتر تجاری کلیک کنید.

همچنین دفاتر تجاری به غیر از دفتر کپیه باید توسط نماینده اداره ثبت به امضا برسند. ماده 12 قانون تجارت در توضیح نحوه عملکرد نماینده‌ اداره ثبت می‌گوید: «دفتری که برای امضاء به متصدی امضاء تسلیم می‌شود باید دارای نمره ترتیبی و قیطان کشیده باشد و متصدی امضاء مکلف است صفحات دفتر را شمرده در صفحه اول و آخر هر دفتر مجموع عدد صفحات آن را با تصریح به اسم و رسم صاحب دفتر نوشته با قید تاریخ امضاء و دو طرف قیطان را با مهر سربی که وزارت عدلیه برای این مقصود تهیه می‌نماید منگنه کند. لازم است کلیه اعداد حتی تاریخ با تمام حروف نوشته شود.»

مجازات تخلف از مقررات مربوط به دفاتر دارایی

در صورتی که تاجر از مقررات آورده شده در قانون تجارت در زمینه ثبت و نگهداری دفاتر دارایی تخلف کند، به جزای نقدی محکوم می‌شود. محکومیت به جزای نقدی مانع از اجراشدن سایر مقررات برای ورشکسته‌ای که دفتر مرتب ندارد، نمی‌گردد.

تجار باید توجه کنند در صورتی که دفاتر مذکور مطابق قواعد تعیین‌شده تنظیم نشوند در دادگاه فقط علیه خود تاجر قابل استفاده و معتبر هستند. اما اگر منظم و بر اساس قانون تنظیم گردند میان تاجر و سایر تجار که با وی معاملات تجاری داشتند نیز سندیت دارد.

برای دریافت مشاوره حقوقی می توانید با متخصصین و وکلای با تجربه وکیل دات کام با شماره 02166419012 تماس بگیرید.

سؤالات متداول

دفتر دارایی چیست ؟

تمامی طلب‌ها، بدهی‌ها و اموال تاجر را باید در دفتر دارایی ثبت نمود از این رو دفتر دارایی صورتی از وضعیت اقتصادی تاجر را در سال گذشته نشان می‌دهد.

دفتر دارایی چه تفاوتی با سایر دفاترتجاری دارد ؟

دفتر دارایی باید به امضای شخص تاجر برسد و قانون برای مهلت تنظیم آن تاریخ مشخصی تعیین کرده است که این دو مورد در سایر دفاتر تجاری وجود ندارد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص دفتر دارایی، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون دفتر دارایی پاسخ دهند.

سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید

تماس با برترین مشاوران در سراسر کشور از 8 صبح الی 12 شب حتی ایام تعطیل

شماره تماس :66419012-021

منبع: دفتر دارایی