اصل 34 قانون اساسی متضمن حق تمام مردم ایران برای دادخواهیست. ایشان می‌توانند برای دادخواهی به مراجع قضایی مراجعه نمایند و از مراجع قضایی و قانون حق خود را مطالبه نمایند. اما در مواردی این حق از فرد سلب می‌شود. یکی از این موارد سقوط دعواست. در این مطلب به بررسی سقوط دعوا می‌پردازیم.

سقوط دعوا

سقوط یا زوال در لغت به معنای از بین رفتن است. سقوط دعوا به معنای این است که شخص امکان طرح دعوا را ندارد. یعنی دعوا قبل از صدور حکم زایل گردد به طوری که انگار دیگر هیچ دعوایی وجود ندارد.

موارد سقوط دعوا

در صورت وجود هر یک از موارد زیر برای دعوا هیچ حکمی داده نمی‌شود و قرار سقوط دعوا صادر می‌گردد:

1/ صدور حکم قطعی. 

2/ زوال حق اصلی.

3/ استرداد دعوا.

1/ سقوط حکم قطعی: به معنای این است که از قبل برای این دعوا حکم قطعی صادر شده است و با توجه به اعتبار امر قضاوت شده نمی‌توان دوباره چنین دعوایی را در مراجع قضایی مطرح نمود.

2/ زوال حق اصلی: یعنی اینکه حقی که برای مطالبه‌‌ آن دعوا مطرح شده است از بین برود و وجود نداشته باشد در نتیجه نمی‌توان برای حقی که وجود ندارد دعوا مطرح کرد.

3/ استرداد دعوا: وقتی خواهانی که دعوا را مطرح کرده است به هر دلیلی از ادامه دادرسی منصرف شود و بخواهد دادخواست خود را پس بگیرد قرار سقوط دعوا صادر می‌شود. 

زوال حق اصلی و انواع آن

این که حق فردی از بین برود به معنای زوال است. بر اساس سبب و علتی که حق از بین می‌رود به دو دسته تقسیم می‌گردد.

الف/ زوال حق به صورت ارادی:‌ یعنی شخص محق به خواست و اراده‌‌ خود از حقش بگذرد. به طور مثال شخصی که داین است و باید مبلغ بیست میلیون تومان را دریافت کند از این حق خود می‌گذرد و اعلام می‌کند پول را نمی‌خواهد.

ب/ زوال حق به صورت قهری:‌ زمانی که اراده‌‌ صاحب حق در از بین رفتن این حق تاثیری نداشته باشد و یک عامل بیرونی و خارجی باعث از بین رفتن این حق بشود زوال به صورت قهری بوده است. به طور مثال پدری از فرزند خود طلبکار است و این پدر فوت می‌کند. در نتیجه فرزند هم مدیون است و چون از وراث پدر است داین هم محسوب می‌شود. در اینجا به طور قهری این حق گرفته شده و دعوا ساقط می‌گردد.

انواع استرداد دعوا

ماده‌‌ 107 قانون آئین دادرسی مدنی برای استرداد دعوا سه حالت بیان کرده است:‌

1/ قبل از اولین جلسه دادرسی.

2/ در حین جلسات دادرسی و در حالی که دعوا تمام نشده است.

3/ استرداد بعد از ختم مذاکرات اصحاب دعوا.

فقط در این حالت سوم است که قاضی قرار سقوط دعوا را صادر می‌نماید. این حالت فقط در صورتی ممکن است که یا خوانده راضی باشد یا اینکه خواهان به طور کلی از دعوای خود صرف نظرکند.

برای دریافت پاسخ سوالات خود و مشاوره حقوقی در مورد سقوط دعوا می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی تهران وکیل دات کام بهره ببرید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص سقوط دعو‌ا، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون سقوط دعو‌ا پاسخ دهند.

سوالات متداول