سرقت چیست ؟

سرقت در لغت به معنای دزدیدن؛ دزدی کردن؛ دزدی است.

طبق ماده267 قانون مجازات اسلامی: سرقت یعنی ربودن مال متعلق به غیر.

ربودن به معنای دست­‌درازی بر مال و منتقل کردن آن از جایی به جای دیگر می‌باشد. بنابراین سرقت فقط بر اموال منقول(قابل حمل)صدق می­‌کند. چیزی که ربوده می­‌شود باید مال باشد. (مال یعنی هر چیزی که ارزش اقتصادی داشته باشد و عرفا و شرعا قابل نقل و انتقال باشد)

تحقق جرم سرقت منوط بر این است که مالی که به سرقت رفته متعلق به فرد دیگری باشد ولی تصاحب مال بدون صاحب، سرقت محسوب نمی شود.

انواع سرقت

مهم ترین نوع سرقت عبارت است از:

1.سرقت حدی

سرقت حدی، سرقتی است که مجازات آن حدی باشد.                                  

حد، مجازاتی است که در شرع(منظور در قرآن) مشخص شده است و قانون آن را تعیین نکرده است.

طبق ماده 268 قانون مجازات اسلامی:

سرقت در صورتی که دارای تمام شرایط زیر باشد موجب حد است:

الف- شیء مسروق شرعاً مالیت داشته باشد. (ارزش مالی داشته باشد).

ب- مال مسروق در حرز باشد. (حرز جایی است که مال از دستبرد دور است)

پ- سارق هتک حرز کند.( نقض غیر مجاز حرز است)

ت- سارق مال را از حرز خارج کند.

ث- هتک حرز و سرقت مخفیانه باشد.

ج- سارق پدر یا جد پدری صاحب مال نباشد.

چ- ارزش مال مسروق در زمان اخراج از حرز، معادل چهار و نیم نخود طلای مسکوک باشد.

ح- مال مسروق از اموال دولتی یا عمومی، وقف عام و یا وقف بر جهات عامه نباشد.

خ- سرقت در زمان قحطی صورت نگیرد.

د- صاحب مال از سارق نزد مرجع قضائی شکایت کند.

ذ- صاحب مال قبل از اثبات سرقت سارق را نبخشد.

ر- مال مسروق قبل از اثبات سرقت تحت ید مالک قرار نگیرد.

ز- مال مسروق قبل از اثبات جرم به ملکیت سارق درنیاید.

ژ- مال مسروق از اموال سرقت شده یا مغصوب(غصبی)نباشد.

2.سرقت تعزیری

سرقتی است که مجازات آن توسط مجلس تعیین شده و در قانون مکتوب گشته است.

سرقتی که حتی یکی از شرایط سرقتی حدی را نداشته باشد،سرقت تعزیری است.

مطابق با ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی سرقتی که شرایط سرقت حدی را نداشته باشد و شرایط پنجگانه زیر را نیز داشته باشد تعزیری محسوب می‌شود :

1.اگر سرقت در شب اتفاق بیوفتد.

2.اگر سارقین دو نفر و یا بیشتر باشند.

3.یک یا چند نفر از سارقین دارای سلاح ظاهر و یا مخفی باشد. سلاح می‌تواند انواع زیر باشد

• انواع سلاح گرم مانند تفنگ و نارنجک
• انواع سلاح سرد مانند قمه ، شمشیر ، چاقو ، پنجه بوکس و …
• انواع سلاح سرد جنگی مشتمل بر کارکردهای سنگری متدوال در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران یا مشابه آنها و سر نیزه های قابل نصب بر روی تفنگ
• انواع اسلحه شکاری مانند سلاح ساچمه زنی و تفنگ های مخصوص بی‌هوش ‌کردن جانداران و تفنگ‌های ویژه شکار حیوانات آبزی.

4.سارق مکان حرز را شکسته باشد.

5.سارق یا سارقان در هنگام سرقت کسی یا کسانی را آزار داده باشند و یا تهدید کرده باشند.

اقسام سرقت حدی

1.سرقت با شرایط خاص 

در این نوع از سرقت،سرقت باید مخفیانه صورت بگیرد،صاحب مال متوجه عمل ربودن مال نشود بنابراین سرقتی که با علم و اطلاع صاحب مال صورت بگیرد مستوجب مجازات حد نخواهد بود و ملاک مخفی بودن حد عرفی است.مال به وسیله سارق یا با همکاری شخص دیگری از حرز خارج شود.

سرقت در سال قحطی صورت نگیرد که اگر فردی برای تامین معاش خانواده خود مرتکب سرقت گردد،مستوجب حد نیست.

 2.راهزنی

سرقت مستلزم حد است که کیفر آن مجازات جرم محاربه می باشد.محاربه عبارت از کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آنها است، به نحوی که موجب ناامنی در محیط شود.

طبق ماده 282 قانون مجازات اسلامی: راهزنان، سارقان و قاچاقچیانی که دست به سلاح ببرند و موجب سلب امنیت مردم و راه ها شوند محاربند. بنابراین راهزنی عبارت است از گرفتن اموال مسافرین و عابرین در طرق(راه ها)و شوارع(جاده ها)ضمن غافلگیری و تهاجم مسلحانه.

اقسام سرقت تعزیری و مجازاتش

1.سرقت همراه با آزار با یا اسلحه

طبق ماده‌ی ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی «هرگاه سرقت مقرون به آزار باشد و یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم می‌شود و اگر جرحی نیز واقع شده باشد، علاوه بر مجازات جرح به حداکثر مجازات مذکور در این ماده محکوم می‌گردد.»

نکته اول: سرقت هرنوع عملی است که عرفا آزار و اذیت محسوب می شود و ضرورتی هم ندارد که جراحتی وارد شود.

نکته دوم: اگر حین سرقت مقرون به آزار جراحتی به فرد وارد شود،مجازات جراحت نیز بر سارق تحمیل می شود.

نکته سوم: تحقق سرقت مقرون به آزار منوط به این است که آزار در حین سرقت و قبل از خروج از صحنه ی سرقت، رخ داده باشد و اگر سارق پس از خاتمه سرقت و در حال فرار در کوچه یا خیابان، با کسی درگیر شود، سرقت از نوع عادی خواهد بود و البته مجازات دیگری نیز به‌طور جداگانه تعیین خواهد شد.

نکته چهارم: در تحقق سرقت مقرون به آزار، تفاوتی ندارد که آزار و اذیت نسبت به شخص صاحب مال صورت گرفته باشد یا نسبت به شخص دیگری مانند نگهبان

2.سرقت همراه با شروط پنج گانه:

مطابق ماده 651 قانون مجازات اسلامی در بالا توضیح داده شده است.

3.سرقت مسلحانه گروهی درشب:

در این نوع سرقت چند نفر جمع می شوند و تشکیل گروه می دهند و عملیات سرقت را انجام می دهند و همین عامل باعث مختل شدن حس امنیت در جامعه می گردد. طبق ماده‌ی ۶۵۴ قانون مجازات اسلامی:هرگاه سرقت در شب واقع شده باشد و سارقین دو نفر یابیشتر باشند و لااقل یک نفر از آنان حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشد، سارقان به تحمل از پنج تا پانزده سال حبس و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم می‌شوند. فرقی ندارد که اسلحه مورد استفاده سارقان، سرد باشد یا گرم، و صرف حمل سلاح کافی است.

در این نوع از سرقت، احتمال دارد که عمل سارق حامل سلاح، از مصادیق محاربه محسوب شود که در این صورت، مجازات او اعدام خواهد بود.

4.مجازات سرقت از مناطق حادثه دیده

گر مجازات سرقت از مناطق حادثه دیده مثل مناطق سیل زده ، زلزله زده ، جنگی ، آتش سوزی یا در محل تصادف رانندگی صورت گرفته باشد مرتکب به مجازات حبس از سه تا پنج سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم می شود . البته این در صورتی است که سرقت مشمول سرقت حدی نباشد .

5.کیف قاپی و جیب بری

طبق ماده 657 قانون مجازات ، هرکس مرتکب ربودن مال دیگری از طریق کیف زنی و جیب بری و امثال آن شود به حبس از یک تا پنج سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

مجازات سرقت حدی

مجازات سرقت حدی برای بار اول

اگر سارق برای بار اول مرتکب جرم سرقت حدی شود مجازات او قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن است . قطع انگشتان به گونه ای است که انگشت شست و کف دست باقی بماند . در صورتی که سارق دست راست نداشته باشد ، بر حسب مورد قاضی برای او یکی از مجازاتهای تعزیری را در نظر خواهد گرفت .

مجازات سرقت حدی برای بار دوم

اگر سارق یک بار مرتکب جرم سرقت حدی شود و مجازات هم گردد و بار دیگر مرتکب جرم سرقت حدی شود مجازاتش متفاوت خواهد بود. طبق قانون مجازات سارق در مرتبه دوم ارتکاب سرقت حدی قطع پای چپ از پایین برآمدگی است به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند .

مانند مجازات سرقت حدی برای بار اول ، اگر سارق پای چپ نداشته باشد ، بر حسب مورد قاضی برای او یکی از مجازاتهای تعزیری را در نظر خواهد گرفت .

مجازات سرقت حدی برای بار سوم

اگر دست راست سارق برای بار اول و دست چپ سارق برای بار دوم ارتکاب جرم سرقت حدی ، قطع شود ، به مجازات سرقت حدی برای بار سوم محکوم خواهد شد . مجازات سرقت حدی برای مرتبه سوم ، حبس ابد است . البته در شرایطی امکان عفو متهم هست . در صورتی که مرتکب در طول حبس توبه کند و مقام رهبری نیز آزادی او را مصلحت بداند و با عفو او موافقت کند ، سارق از حبس آزاد خواهد شد . هم چنین مقام رهبری می تواند مجازات او را به مجازات تعزیری دیگری تبدیل کند .

مجازات سرقت حدی برای بار چهارم

اگر سارق برای بار چهارم نیز اقدام به سرقت حدی کند ، مجازات او اعدام خواهد بود . حتی اگر این سرقت را در زندان انجام دهد باز هم به اعدام محکوم خواهد شد.

[box type="shadow"]
برای دریافت مشاوره حقوقی در زمینه سرقت می توانید با متخصصین و وکلای با تجربه وکیل دات کام با شماره 02166419012 تماس بگیرید.[/box]

منبع : مجازات سرقت | انواع، اقسام و قوانین و مجازاتهای سرقت