چک را به عنوان رایج‌ترین سند تجاری می‌شناسیم. چک بر پایه اعتبار اشخاص رد و بدل می‌شود بنابراین نحوه نگارش آن مهم است. چک سندی است که دارنده آن با وصول مبلغ چک نزد بانک به طلب خود از صادر‌کننده دست می‌یابد. با توجه به عرف موجود در ایران، چک عبارت از ورقه‌ای است که به وسیله آن صادر کننده مبالغی را که بانک در حساب او نگه داشته، توسط دارنده برداشت می‌کند یا به بانک دستور می‌دهد که آن را به شخص ثالث یا به شخص حامل چک پرداخت کند. چک یک سند شکلی است و سه نفر در آن نقش دارند(صادر کننده، دارنده و بانک ). در ادامه به نحوه صحیح نوشتن چک می‌پردازیم.

صورت چک که توسط بانک‌ها به شکل دسته چک ارائه می‌شود صورتی چاپی است. دسته چک باید به خود مشتری تحویل داده شود والا بانک مسئول سوء‌استفاده از چک‌های متعلق به مشتری است.

مندرجات الزامی | نوشتن چک

برای آشنایی با ماهیت چک مقاله مربوطه را مطالعه فرمایید.

یک چک باید مفاد و مندرجاتی را دارا باشد تا از حمایت کامل قانون گذار برخوردار شود. مندرجاتی که ارزش چک را در حد یک سند تجاری تمام و کمال حفظ می‌کند از قرار ذیل است:

اول- قید کلمه چک در روی ورقه

قانون تجارت قید کلمه چک روی برگه چک را ضروری ندانسته است. کلمه چک روی کلیه ورقه‌های چک که توسط بانک‌ها چاپ می‌شود قید شده است. علت هم از این قرار است که از ماهیت ورقه رفع ابهام شود. یعنی ماهیت این ورقه در نگاه اول مشخص باشد.

دوم – دستور پرداخت | نوشتن چک

در چک باید مبلغ نوشته شود والا چک اعتبار ندارد. دستور پرداخت باید بدون قید و شرط باشد اگر در متن چک شرطی برای پرداخت ذکر شده باشد، بانک بدان توجهی نمی‌کند. اگر قید و شرطی رو چک درج شده باشد دادگاه بدان رسیدگی می‌کند.

سوم- نام پرداخت کننده

ماده 310 قانون تجارت به اینکه محال‌علیه چک (آنکه بر او حواله شده است)، باید یک بانک باشد اشاره نکرده است. ولی قانون صدور چک فقط از دارندگان چک‌هایی که محال‌علیه آن بانک‌ها باشند حمایت می‌کند. به همین دلیل چک‌ها در عمل فقط به بانک‌ها ارائه می‌شوند. هر بانکی هنگام چاپ دسته‌چک‌ها نام خود را روی آن‌ها قید می‌کند.

چهارم – قید مکان صدور

ماده 311 قانون تجارت به صراحت به این مورد اشاره کرده است: محل و تاریخ صدور باید روی چک قید شود و صادر کننده آن را امضای نماید. اگر مکان صدور، روی ورقه چک درج نشده باشد، محل پرداخت همان محل صدور در نظر گرفته می‌شود. البته، در عمل امروزه مشکلی از این بابت وجود ندارد. چراکه توسعه شعب مختلف بانک‌ها، وصول مبلغ از هر یک را امکان‌پذیر می‌‌کند.

پنجم – قید تاریخ صدور

تاریخ صدور چک شامل روز، ماه و سال صدور است. معمولا به حروف و عدد نوشته می‌شود. اگر به حروف نوشته نشده باشد از اعتبار چک به عنوان سند تجاری کاسته نمی‌شود و به دلیل فوری بودن پرداخت چک، تاریخ صدور و تاریخ پرداخت یکی محسوب می‌شود. البته این تاریخ باید به روز و ماه و سال باشد.

ششم – قید نام دارنده

به موجب ماده 312 قانون تجارت: چک ممکن است در وجه حامل یا شخص معین باشد. بنابراین صدور چک در وجه حامل اشکالی ندارد.

هفتم – امضای چک | نوشتن چک

اعتبار چک فقط در صورتی است که به امضای صادر کننده رسیده باشد. اگر امضای صادر کننده جعل شده باشد چک باطل است. زیرا چکی که جعل شده باشد رضایت صادر کننده را ندارد. اگر صادر کننده بتواند جعلی بودن امضا را اثبات کند چک از اعتبار ساقط است.

نکته مهم دیگر داشتن خود امضاست. برای چک داشتن امضا الزامی است و اگر چکی تنها مهر بخورد اعتبار یک سند تجاری را ندارد.

 ضمانت اجرای مندرجات الزامی

اگر چکی قوانین شکلی مندرج در قانون تجارت را نداشته باشد از حمایت قانونی لازم برخوردار نخواهد بود و ارزششان در حد سند عادی پایین می‌آید و دیگر سند تجاری محسوب نخواهند شد. مثلا اگر چکی مبلغ یا صادر کننده یا امضا نداشته باشد از درجه اعتبار ساقط است.

برای آشنایی با چک کیفری مقاله مربوطه را مطالعه فرمایید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نوشتن صحیح چک، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون نوشتن صحیح چک پاسخ دهند .