جنون در حقوق به عنوان یک اختلال روانی در قانون وارد شده است. شخصی که مجنون است و با این اختلال روانی دست و پنجه نرم می‌کند قدرت تمییز و اراده ندارد و اگر مرتکب جرم شود بدیهی است که نمی‌توان برای او مسئولیت کیفری در نظر گرفت. این مطالب در صورتی صادق است که شخص مرتکب در زمان ارتکاب جرم مجنون بوده باشد و علاوه بر چنین فرضی می‌توان موقعیت‌های دیگری را نیز در رابطه با جنون و ارتکاب جرم در نظر گرفت. به عنوان مثال زمانی که شخص در زمان ارتکاب جرم سلامت عقلی دارد ولی قبل از صدور حکم مجنون می‌شود و یا در زمان اجرای مجازات سلامت عقلی خود را از دست می‌دهد. در ادامه به بررسی تمام این فرضیه‌ها و موقعیت‌ها می‌پردازیم.

منبع : جنون در حقوق

جنو‌ن در زمان ارتکاب جرم

تصور کنید شخصی که مرتکب جرم می‌شود دچار یک اختلال روانی به نام جنون باشد. یعنی این شخص در زمان ارتکاب جرم سلامت عقل نداشته است و قدرت اراده و تمییز نیز در او وجود ندارد. پس بدیهی است که مسئولیت کیفری برای چنین شخصی در نظر گرفته نمی‌شود.

اگر شخص مجنون جرمی را مرتکب شود که مستوجب پرداخت دیه باشد در این صورت جنون او دیه را ساقط نمی‌کند و او در هر حال باید دیه را بپردازد.

توصیه می‌کنیم مقاله تعریف دیه و تعیین میزان آن را مطالعه نمایید.

شخصی که در زمان ارتکاب جرم مجنون بوده است و به همین علت در خصوص جرمی که مرتکب شده است مسئولیت کیفری ندارد ممکن است برای جامعه خطراتی را ایجاد کند. به همین دلیل با نظر بازپرس و موافقت دادستان او را در محل‌های مناسب نگهداری می‌کنند تا زمانی که حالت خطرناکش رفع شود.

توصیه می‌کنیم مقاله جنون قاتل را مطالعه نمایید.

انواع جنو‌ن در حقوق

مجنون ممکن است دائمی باشد. یعنی فرد همیشه با این جنون زندگی می‌کند یا اینکه ممکن است جنون ادواری باشد. به عبارت دیگر شخص مدتی مجنون باشد و مدتی در حالت افاقه و سلامت عقل. اگر فردی در حالت جنون مرتکب جرم شود مسئولیت کیفری ندارد ولی اگر در حالت افاقه جرمی را انجام دهد مسئولیت کیفری برای وی در نظر گرفته می‌شود چرا که او در زمان ارتکاب جرم از سلامت عقلی برخوردار بوده است.

توصیه می‌کنیم مقاله عوامل رافع مسئولیت کیفری را مطالعه نمایید.

توصیه می‌کنیم مقاله موانع تعقیب دعوای عمومی را مطالعه نمایید.

جنون قبل از صدور حکم قطعی |‌جنون در حقوق

اگر شخص در زمان ارتکاب جرم دارای سلامت عقلی باشد ولی قبل از صادر شدن حکم قطعی دچار جنون شود این جنون مانعی می‌شود برای صدور حکم قطعی. به عبارت دیگر درست است که شخص در زمان ارتکاب جرم سلامت عقلی داشته است و مسئولیت کیفری برای او مفروض است اما قبل از این که حکم قطعی صادر شود او دچار جنون می‌شود و محکوم کردن شخصی که دچار اختلال روانی جنون است عادلانه نیست به همین دلیل است که صدور حکم با مانع روبه‌رو می‌شود.

باید بدانیم جرائمی که مربوط هستند به حق الناس به عنوان مثال جرائمی که مستوجب قصاص و دیه هستند وضعیت متفاوتی دارند. چرا که در خصوص این جرائم جنون مرتکب قبل از صدور حکم قطعی مانعی برای صدور حکم قطعی نیست. این وضعیت در خصوص جرائم تعزیری که مرتکب به فرض افاقه هم نتواند خودش را تبرئه کند صدق می‌کند و در این حالت هم جنون مانع صدور حکم قطعی نمی‌باشد.

توصیه می‌کنیم مقاله درجه مجازات تعزیری را مطالعه نمایید.

در صورت تحقق موقعیت‌هایی که بیان شد به سرپرست قانونی اشخاصی که پیش از صدور حکم مجنون شده‌اند ابلاغ می‌شود که در مدت پنج روز یک وکیل برای شخص معرفی کنند. اگر سرپرست قانونی در مهلت مقرر وکیل را معرفی نکند دادگاه برای شخص مجنون وکیل تسخیری تعیین می‌کند. این اتفاق در صورتی می‌افتد که شخصی که قبل از صدور حکم قطعی مجنون شده است مرتکب جرائم مربوط به حق الناس شده باشد یا اینکه مرتکب جرمی تعزیری شده باشد که با فرض افاقه هم نتواند از خودش رفع اتهام کند.

جنون بعد از صدور حکم قطعی | جنون در حقوق

از ویژگی‌های مجازات می‌توان به قابلیت بازدارندگی و اصلاحی آن اشاره کرد. حال موقعیتی را تصور کنید که شخصی که مرتکب جرم شده است در زمان ارتکاب جرم سلامت عقلی داشته است. پس در این صورت مسئولیت کیفری برای او مفروض است. این شخص حتی در زمان صدور حکم نیز سلامت عقلی داشته و مجنون نبوده است. پس محاکمه او عادلانه بوده است اما همین شخص در زمان اجرای مجازات مجنون می‌شود. در این صورت اگر او را مجازات کنیم دیگر خاصیت بازدارندگی و اصلاح عملی نمی‌شود. به همین خاطر اجرای مجازات با مانع روبه‌رو می‌شود و تا زمانی که افاقه و سلامت عقلی محقق شود به تعویق می‌افتد اما این وضعیت در صورت مجازات قصاص و دیه و حد برقرار نیست و جنون بعد از صدور حکم قطعی مانعی برای اجرای حدود، قصاص و دیات نمی‌باشد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص جنون، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون جنون پاسخ دهند.