چک سرقتی هم برای دارنده چک و هم برای صادر کننده پیامدهایی به دنبال دارد. مطالبه وجه چک از طرف دارنده قبل و بعد از اثبات سرقت چک طبق ضوابطی انجام می‌شود. از آن جا که احتمال سرقت چک بعد از صدور وجود دارد، برای جلوگیری از کلاه برداری و جرم خیانت در امانت باید به مراجع قانون گزارش داده شود. وقتی با سرقت چک یا به هر طریقی گم‌شدن برگه چک مواجه شوید، قانون‌گذار برای جلوگیری از وصول چک و سوءاستفاده از آن توسط شخص سارق و کلاهبردار سازوکار خاصی را پیش‌بینی کرده است که در ادامه شرح داده‌ایم. می‌توانید برای رفع ابهامات و رسیدن به نتیجه از خدمات وکیل کار استفاده بفرمایید.

مطالبه وجه چک سرقتی

درصورتی‌که چکی به سرقت برود، دارنده و صادرکننده چک یا به‌طورکلی ذی‌نفع چک می‌توانند با اعلام به بانک از وصول چک سرقتی جلوگیری کنند. اما ممکن است اعلام سرقت به‌دروغ باشد. به این معنی که چک به سرقت نرفته باشد ولی صادر‌کننده مثلاً به دلیل شانه خالی کردن از انجام تعهد جلوی پرداخت وجه چک را با دستور عدم پرداخت به بانک، بگیرد. در این صورت دارنده چک می‌تواند با ارائه ادله مناسب به دادگاه موجب رفع مانع بشود و وجه چک را دریافت کند.

نحوه جلوگیری از وصول چک سرقتی

صادرکننده، دارنده و یا به‌طورکلی ذی‌نفع چک‌سرقتی برای ممانعت به عمل آوردن از پرداخت وجه چک ابتدا باید به بانک مراجعه کند. با مراجعه به بانک و اعلام سرقت چک دستور عدم پرداخت چک را به بانک می‌دهد. سپس به مدت یک هفته مهلت دارد تا به مراجع قضایی مراجعه کند و سپس طی این یک هفته از دادگاه گواهی طرح شکایت در مراجع قضایی را به بانک ارائه دهد.

اگر طی یک هفته این گواهی را به بانک ارائه ندهد، بانک موظف است به کسی که با داشتن برگه چک درخواست وصول وجه آن را دارد، مبلغ چک را بپردازد. و اگر دستوردهنده عدم پرداخت وجه چک به این وظیفه خود عمل کند یعنی طی این‌یک هفته گواهی مربوطه را به بانک ارائه دهد، بانک تا پایان دادرسی اجازه پرداخت وجه چک را نمی‌دهد. به عبارتی برگه چک تا رسیدگی به ادعای صادرکننده یا ذی‌نفع مبنی بر تحصیل وجه چک از طریق کلاه‌برداری و سرقت، مسدود می‌ماند و وجه چک به دارنده‌ برگه چک پرداخت نمی‌شود.

کارسازی حساب

درصورتی‌که صادرکننده مدعی سرقت یا مفقودی چک باید حساب خود را کارسازی کند. به این معنی که حتی باوجود مطرح کردن شکایت و ادعای سرقت باید همان مبلغی که در چک ذکرشده بود را در حساب‌جاری خود تأمین کند. در غیر این صورت چک به‌عنوان عدم موجودی حساب برگشت می‌خورد. بنابراین همان‌طور که پیش‌تر گفته شد بانک در مدت‌زمانی که دادرسی به نتیجه نرسد، حساب را مسدود نگه می‌دارد و اجازه وصول وجه چک را نمی‌دهد. برای آشنایی بیشتر با قوانین مربوط به اسناد تجاری کلیک کنید.

دستور عدم پرداخت بی‌دلیل چه عواقبی دارد ؟

باید توجه داشته باشیم قانون‌گذار همان‌طور که تلاش دارد با وضع قواعد خاص، سوءاستفاده کردن از چک سرقتی یا مفقودشده و… غیرممکن سازد، از طرفی برای جلوگیری از سوءاستفاده کردن صادرکننده چک از این امکان قانونی، یعنی دستور عدم پرداخت به بانک و مسدودسازی حساب، قواعدی پیش‌بینی کرده است. درصورتی‌که شاکی نتواند ادعای خود را به‌عنوان‌مثال ادعای سرقت چک را ثابت کند، دارنده برگه چک این حق را دارد که علیه دستوردهنده عدم پرداخت چک در مراجع قضایی شکایت نماید. همچنین برای دستور عدم پرداخت بی‌دلیل ضمانت اجرای کیفری پیش‌بینی نموده است. بنابراین اعلام سرقت چک برخلاف واقع و انسداد حساب بانک با توسل به ادعای دروغ مطابق ماده 14 قانون صدور چک، جرم تلقی می‌شود.

ماده 14 قانون صدور چک، ابتدا حق صادرکننده و ذی‌نفع چک مبنی بر مسدود ساختن چک سر‌قتی و مفقودی را مطرح می‌کند. و در ادامه بیان می‌دارد که درصورتی‌که عدم اثبات ادعای آن‌ها دارنده چک حق شکایت دارد و می‌تواند خسارات مالی وارد بر خود را هم از دستور‌دهنده دریافت نماید. علاوه بر آن مجازات کیفری ازجمله حبس برای مدعی دروغین پیش‌بینی کرده است. برای آشنایی با اقدامات لاززم هنگام مفقودی چک کلیک کنید.

اثبات عدم سرقت چک و مطالبه وجه آن

می‌توان در دادگاه ادعای سرقتی بودن یا مفقودی چک را رد کرد و صحت چک را اثبات نمود. با ارائه این دلایل در کنار هم به دادگاه، به دارنده چک کمک می‌کند تا حقانیت خود را به اثبات برساند و وجه چک را درنهایت وصول کند.

وجود چک صادره نزد شخصی که چک به نام وی صادرشده خود بهترین نشانه برای مفقود نبودن است. علاوه بر آن گواهی یا گواهینامه عدم پرداخت که از بانک مربوطه صادر می‌شود نمایانگر این است که صادرکننده اعلام مفقودی یا سرقت کرده است و علت نقد نشدن چک یک ادعای دروغین است. همچنین تصویر نامه‌ یا شکوائیه اعلام سرقت یا مفقودی چک که توسط صادرکننده چک، به بانک یا به دادسرا داده‌شده است و ثابت می‌کند که صادرکننده چک، اعلام سرقت یا مفقودی کرده است. این مدارک، را از طریق تقدیم درخواست به قاضی پرونده می‌توانید به دست آورید.

در ادامه دادرسی شهادت افرادی که شاهد صدور چک و تحویل آن به شما بوده‌اند (شهادت شهود) نیز می‌تواند دلیل خوبی باشد. علاوه بر آن درصورتی که صادرکننده چک نزد قاضی پرونده اقرار کند که اعلام مفقودی برخلاف واقع بوده است نیز مورد استناد دادگاه قرار می‌گیرد. می‌توانید برای جلوگیری از این شگرد، به‌خصوص در مورد چک‌هایی با مبلغ بالا، زمان دریافت چک، طی یک نوشته ساده از آن‌ها بخواهید تا تائید کنند که چک تحویل‌شده به شما مفقودی نیست و تائید کنند که چک تحویلی، طی فرایند صحیحی صادر و بدون هیچ‌گونه اشکال و ادعایی، به شما منتقل‌شده است. در نهایت شما می‌توانید به‌عنوان اعمال متقلبانه و کلاه‌برداری از ضامن چک و صاحب حساب شکایت کنید و وجه چک را با خسارات از طریق دادگاه مطالبه نمایید.

سؤالات متداول