اقرار قضایی چیست ؟

اقرار قضایی، اخبار به حق به نفع غیر و به ضرر خود می‌باشد یعنی شخص در دادگاه خبری می‌دهد که به ضرر او و به نفع دیگری است.

اقرار کننده را مقر، شخصی که به نفع او اقرار شده را مقرله، موضوع اقرار را مقربه می‌نامند.

اگر اقرار از روی یقین نباشد بلکه از روی تردید باشد باطل است مگر آنکه قدر متیقنی وجود داشته باشد که اقرار نسبت به همان قدر متیقن صحیح است. قدر متیقن یعنی بخشی از گفته شخص که قابل اتکا باشد مثل اینکه فرد اقرار کند به یک نفر بدهکار است اما نداند که به علی یا احمد بدهکار است. دراینجا قدر متیقن یعنی بدهکاری فرد اثبات می شود. باید توجه داشت که اقرار نیاز به قبول مقرله ندارد ولی اگر مقرله مفاد اقرار را تکذیب کند اقرار نسبت به او بی‌اثر می‌شود.

اوصاف مقر در اقرار قضایی

۱.مقر باید نسبت به موضوع اقرار دارای اهلیت استیفا باشد. یعنی برای مثال اگر مقر بالغ نیست نمی تواند بر بدهکاری خود اقرار نماید.

۲.مقر باید نسبت به موضوع اقرار و همچنین نسبت به مقرله دارای علم باشد.

۳.مقر باید مختار باشد. یعنی کسی او را به اقرار مجبور نکرده باشد.

۴‌.مقر باید دارای اراده‌ای آگاهانه باشد.

۵.اقرار از جانب دیگری باطل است.

اوصاف مقرله در اقرار قضایی

۱.نسبت به موضوع اقرار دارای اهلیت تمتع باشد.

۲.مقرله می‌تواند میت باشد.

۳.مقرله باید معلوم باشد.

اوصاف مقربه در اقرار قضایی

۱.باید عقلا و عادتا امکان‌پذیر باشد.

۲.باید مشروع باشد.

۳.نباید به کلی مجهول باشد.

اقرار محجورین

۱.اقرار صغیر: اقرار صغیر ممیز یعنی کودکی که قوه تمییز دارد اما به سن رشد نرسیده در امور غیر‌مالی صحیح و در امور مالی باطل است. اقرار صغیر غیر‌ممیز اثری ندارد. صغیر غیر‌ممیز کودکی است که قوه تمییر نداشته غیر‌رشید و نابالغ است.

۲.اقرار مجنون: در حال جنون باطل است.

۳.اقرار سفیه: در امور غیرمالی صحیح است اما در امور مالی باطل است.

۴.اقرار ورشکسته: بین مقر و مقرله صحیح و نسبت به مقرله موثر است اما این اقرار در برابر غرما غیرقابل استناد است یعنی به حقوق غرما خللی وارد نمی‌کند به‌عبارت دیگر ابتدا سایر طلبکاران، طلب خود را به‌طور کامل از اموال ورشکسته استیفا کرده و اگر چیزی باقی بماند یا آنکه بعدا مالی برای ورشکسته حاصل شود به تادیه طلب مقرله اختصاص داده می‌شود.

اقسام اقرار

اقرار از جهات مختلف به دسته‌های متعددی تقسیم می‌شود:

اقسام اقرار از حیث صراحت

۱.اقرار صریح: اقرار با الفاظ یا کتابت یا اشاره که به‌طور مستقیم و صریح دلالت بر قبول ادعای طرف مقابل و قبول حقی برای او داشته باشد اقرار صریح است.

۲.اقرار ضمنی: در این نوع اقرار شخص به طور غیرمستقیم به حق طرف مقابل اقرار می‌کند یا آنکه عملی انجام می‌دهد که این عمل دلالت بر به رسمیت شناختن حق طرف مقابل دارد.

اقسام اقرار از حیث قاطعیت

۱.اقرار قاطع دعوا: یعنی خوانده به اصل خواسته و ادعای طرف مقابل اقرار کند چه خوانده نسبت به تمام ادعای طرف مقابل اقرار کند و چه نسبت به بخشی از آن اقرار کند. در این حالت آن قسمت از خواسته یا تمام آن به اثبات رسیده و به دلیل دیگری نیاز ندارد.

۲.اقرار مقدماتی: در این اقرار شخص نسبت به مقدمات دعوا اقرار می‌کند.

اقسام اقرار از حیث محل وقوع اقرار

۱.اقرار در دادگاه: اقراری است که نزد قاضی صورت می‌گیرد. این اقرار ممکن است کتبی یا شفاهی باشد.

۲.اقرار خارج از دادگاه: اقراری است که در خارج از دادگاه صورت می‌گیرد و ممکن است کتبی یا شفاهی باشد.

تاثیر اقرار نسبت به سایرین

۱.اقرار هر شخص نسبت به خود او و قائم‌مقام او موثر است.

۲.اقرار شخص نسبت به وراث او هم موثر است زیرا وراث، قائم‌مقام شخص هستند.

۳.اگر مدیون اصلی فوت کند و برخی از ورثه به وجود دین برعهده مورثشان اقرار کنند اقرار هر شخص نسبت به سایر وراث موثر نیست.

۴.اگر شخصی نسبت به مالی اقرار کند و سپس آن مال را به دیگری منتقل کند اقرار او در برابر منتقل‌الیه نیز موثر است.

۵.اگر اقرار به ضرر غیر باشد نسبت به او موثر نیست مگر آنکه او نیز اقرار را بپذیرد.

بلااثر شدن اقرار

انکار بعد از اقرار مسموع نیست یعنی مقر نمی‌تواند از اقرار خود رجوع کند و آن را تکذیب کند اما در موارد زیر اقرار بلااثر می‌شود.

این موارد عبارتند از :

۱.کذب اقرار: یعنی مقر ثابت کند که اقرار او کذب بوده است.

۲.بطلان اقرار: یعنی مقر ثابت کند که اقرار او فاسد بوده و شرایط صحت اقرار را ندارد. مثلا اقرار بالاجبار صورت گرفته است.

۳.اشتباه در اقرار: یعنی مقر ثابت کند که اقرار مبتنی بر اشتباه بوده است ممکن است او در شخص مقرله یا میزان دین اشتباه کرده باشد.

۴.اقرار بر مبنای عذر قابل قبول: مقر ثابت کند که اقرار مبتنی بر عذر قابل قبول است. مثلا مقر بتواند ثایت کند که اقرارش بر مبنای امید به دریافت مبلغی از مقرله بوده است ولی بعد متوجه شده که وی چنین مبلغی را نمی‌پردازد.

برای دریافت مشاوره حقوقی می توانید با متخصصین و وکلای با تجربه وکیل دات کام با شماره 02166419012 تماس بگیرید.

منبع :‌ اقرار قضایی یا حقوقی